Hàng quá khổ quá tải là gì ? Quy định hàng quá khổ, quá tải

Hàng quá khổ quá tải là gì? Đây là thuật ngữ chuyên ngành dùng để chỉ các lô hàng khi xếp lên phương tiện vận tải có kích thước hoặc trọng lượng vượt quá mức giới hạn cho phép theo quy định của pháp luật giao thông đường bộ Việt Nam. 

Bài viết này, dưới góc nhìn của một chuyên gia vận tải lâu năm, sẽ phân tích rõ khái niệm hàng quá khổ quá tải, các quy định pháp lý liên quan và quy trình vận chuyển tiêu chuẩn.

Khái niệm: Hàng quá khổ quá tải là gì ?

Hàng quá khổ quá tải là loại hàng hóa có kích thước hoặc trọng lượng vượt quá giới hạn cho phép khi vận chuyển, thường là hàng nguyên khối không thể tháo rời. Theo quy định của Bộ Giao thông Vận tải (GTVT), hàng quá khổ có kích thước dài trên 20m, rộng trên 2,5m, hoặc cao trên 4,2m (hoặc 4,35m đối với xe container). Hàng quá tải là khi trọng lượng thực tế vượt quá tải trọng cho phép của phương tiện hoặc giới hạn chịu tải của cầu đường.

Để hiểu chính xác, chúng ta cần phân biệt rõ hai khái niệm: “quá khổ” (Oversized) và “quá tải” (Overweight). Các định nghĩa này được quy định rõ ràng tại Thông tư 46/2015/TT-BGTVT của Bộ Giao thông vận tải.

Hàng quá khổ là gì?

Hàng quá khổ là hàng hóa có kích thước bao ngoài (sau khi đã được xếp lên phương tiện vận chuyển) vượt quá kích thước giới hạn đường bộ Việt Nam. Cụ thể:

• Chiều rộng > 2,5 mét.
• Chiều cao > 4,2 mét (tính từ mặt đường bộ trở lên).
• Chiều dài > 20 mét (hoặc lớn hơn 1,1 lần chiều dài toàn bộ của xe).

Bất kỳ kiện hàng nào khi đặt lên xe mà vi phạm một trong ba chỉ số trên đều được xếp vào loại hàng quá khổ.

Hàng quá tải là gì?

Hàng quá tải (hay quá tải trọng) là hàng hóa có trọng lượng vượt quá khả năng chịu tải của cầu đường hoặc vượt quá tải trọng cho phép của phương tiện vận chuyển thường là 32 tấn. Khái niệm này được chia thành hai trường hợp:

1. Vượt tải trọng trục: Trọng lượng thực tế của mỗi trục xe vượt quá tải trọng trục quy định cho loại xe đó (được Cục Đăng kiểm Việt Nam phê duyệt).
2. Vượt tổng trọng lượng (tải trọng toàn bộ): Tổng trọng lượng của cả xe và hàng vượt quá mức cho phép lưu hành trên tuyến đường đó, đặc biệt là khi đi qua các tuyến đường cấm tải hoặc cầu yếu có biển báo giới hạn.

Xem thêm các dịch vụ liên quan:

Dịch vụ vận chuyển hàng quá khổ quá tải

Dịch vụ vận chuyển hàng siêu trường siêu trọng

Phân biệt Hàng quá khổ quá tải và Hàng siêu trường siêu trọng

Trong ngành, chúng ta thường nghe đến một thuật ngữ liên quan là hàng siêu trường siêu trọng là gì. Về bản chất, đây là một tập con của hàng quá khổ quá tải nhưng ở mức độ đặc biệt nghiêm trọng.

Theo quy định, hàng siêu trường siêu trọng (Oversized Overweight Cargo – OOG) là hàng hóa không thể tháo rời (nguyên khối) và có:

• Trọng lượng: Từ 32 tấn trở lên.
• Kích thước: Chiều rộng > 3,5 mét hoặc Chiều dài > 25 mét.

Ví dụ điển hình là các loại máy móc thiết bị công trình (máy xúc, máy ủi nguyên chiếc), tua-bin điện gió, nồi hơi công nghiệp, hoặc các kết cấu dầm thép, container đặc chủng (như Flat Rack, Open Top) chứa hàng vượt kích thước.

Yêu cầu phương tiện vận chuyển hàng quá khổ quá tải

Để vận chuyển hàng quá khổ quá tải thì cần các loại xe chuyên dụng như Mooc rút, Mooc Lùn và cần phải có giấy phép do cơ quan có thẩm quyền cấp.

Các đơn vị vận tải chuyên dụng không sử dụng xe tải thông thường mà phải dùng các loại xe đầu kéo hàng quá khổ quá tải (đầu kéo có công suất lớn) kết hợp với các loại rơ mooc (trailer) đặc biệt:

• Xe mooc lùn / Mooc sàn (Low-bed trailer): Dùng để hạ thấp chiều cao hàng hóa, chuyên chở máy móc công trình.
• Mooc rút (Extendable trailer): Có khả năng kéo dài thân mooc để chở các cấu kiện siêu dài (dầm cầu, cột điện gió).
• Xe rơ mooc thủy lực (SPMT): Các module rơ mooc tự hành, có khả năng chịu tải cực lớn và di chuyển linh hoạt, dùng cho các kiện hàng siêu trường siêu trọng.

Quy định về vận chuyển hàng quá khổ quá tải

Do tính chất rủi ro cao, việc vận chuyển hàng quá khổ quá tải bị quản lý rất chặt chẽ.

Giấy phép hàng quá khổ quá tải (Giấy phép lưu hành đặc biệt)

Đây là yêu cầu bắt buộc. Bất kỳ phương tiện nào chở hàng vi phạm kích thước hoặc trọng lượng đều phải có Giấy phép lưu hành đặc biệt do cơ quan quản lý đường bộ có thẩm quyền cấp (như Sở Giao thông vận tải hoặc Cục Quản lý Đường bộ).

• Giấy phép này quy định rõ loại hàng, trọng lượng hàng quá tải, kích thước hàng quá khổ.
• Quan trọng nhất, giấy phép chỉ định chính xác tuyến đường được phép di chuyển, các điều kiện bắt buộc (như thời gian lưu thông ban đêm) và các yêu cầu về giám sát kỹ thuật vận tải.
• Để xin được giấy phép, công ty vận chuyển hàng quá khổ quá tải phải trình bày biện pháp thi công hàng quá khổ (phương án vận chuyển) chi tiết.

Quy định giao thông cho hàng quá tải

Khi lưu thông, các phương tiện này phải tuân thủ tốc độ quy định trong giấy phép (thường là rất chậm), giữ khoảng cách an toàn và phải có xe hỗ trợ. Các phương tiện này sẽ bị kiểm tra nghiêm ngặt tại các trạm cân tải trọng xe.

Quy trình vận chuyển hàng quá khổ tiêu chuẩn

1. Tiếp nhận thông tin: Lấy chính xác kích thước, trọng lượng hàng, điểm đi và điểm đến.
2. Khảo sát tuyến đường (Quan trọng nhất): Đây là bước cốt lõi. Đội ngũ kỹ thuật phải khảo sát thực tế toàn bộ tuyến đường, đo đạc kích thước hầm chui, kiểm tra tải trọng cầu đường, và các góc cua.
3. Lên phương án và Biện pháp thi công: Chọn loại phương tiện vận chuyển hàng quá khổ phù hợp, lập kế hoạch bốc dỡ (thường dùng cẩu hàng công nghiệp nặng), và dự trù các rủi ro.
4. Xin Giấy phép lưu hành đặc biệt: Thực hiện quy trình xin phép lưu hành hàng quá khổ dựa trên phương án đã lập.
5. Tổ chức vận chuyển: Bố trí xe, lái xe có chứng chỉ hàng quá tải. Bắt buộc phải có hỗ trợ xe dẫn đường, xe báo hiệu (pilot car) để cảnh báo cho các phương tiện khác.
6. Giao hàng và Bàn giao: Dỡ hàng tại điểm đích và hoàn tất thủ tục.

Góc nhìn chuyên gia của Navicosa

Từ góc độ của một chuyên gia 20 năm trong ngành, tôi nhấn mạnh rằng vận chuyển hàng quá khổ quá tải không phải là một dịch vụ vận tải thông thường, mà là một lĩnh vực “kỹ thuật vận tải” (transport engineering). Doanh nghiệp cần lựa chọn các công ty vận chuyển hàng quá khổ quá tải có đủ năng lực, hồ sơ pháp lý rõ ràng và có kinh nghiệm thực tiễn để đảm bảo lô hàng giá trị cao của mình được vận chuyển an toàn và tuân thủ pháp luật.

Kết luận

Hàng quá khổ quá tải là nhóm hàng hóa đặc biệt có kích thước hoặc trọng lượng vượt quá giới hạn an toàn của hạ tầng giao thông đường bộ. Việc vận chuyển loại hàng này không chỉ đơn thuần là di chuyển từ điểm A đến điểm B, mà là một quy trình kỹ thuật phức tạp, chịu sự quản lý nghiêm ngặt của pháp luật (đặc biệt là Thông tư 46/2015/TT-BGTVT).